پرسشهای سایت اینترنتی انتگراسیون ایرانیان ساکن آلمان
از هاینس دروكس، مددكار و مشاور اجتماعی از مرکز مشاوره " دیاکونی هوخ زاوا لاند- در شهر زووست" پیرامون نهادهای دولتی و مستقل مساعدت اجتماعی
ترجمه از ناصر ایرانپور تاریخ: 01.03.2005
الف) چه وظایفی را نهادهای دولتی و آزاد(غیر دولتی) عـرضـه‌كـنـنـده مساعدتهای اجتماعی برعهده دارند؟ مبانی حقوقی آنها كدامها هستند؟
مبانی متعدد قانونی برای انجام وظایف اجتماعی عمومی وجود دارند. در آلمان اساساً امر [تأمین] اجتماعی وظیفه دولت می‌باشد. این وظایف اما بر دو گونه‌اند: وظایف اجباری كه دولت مكلف به انجام آنها است (چون رسیدگی به امور كودكان، حمایت از نوجوانان و از این قبیل) و خدمات داوطلبانه (چون مشاوره خارجیان، مشاوره بیكاران و دریافت‌كنندگان مساعدتهای اجتماعی) كه ارائه آنها به این امر بستگی دارد كه آیا نهادهای مربوطه بودجه لازم را برای این مهم دریافت می‌كنند یا نه. دولت غالب این وظایف را بر عهده نهادهای غیردولتی رفاهی (خیریه) گذاشته است (برای نمونه بر طبق بند 10 قانون كمك اجتماعی فدرال، جلد 1 بند 8) و اینها نیز این خدمات را با هزینه دولت و نمایندگی از طرف آن عرضه می‌كنند. علاوه بر این، این نهادها خدماتی عرضه می‌كنند كه برای آنها هیچ بودجه دولتی درنظر گرفته نشده‌اند. در چنین حالتی باید وجوه لازم از طرق دیگری تهیه شوند، مثلاً از طریق اختصاص منبع مالی لازم از طرف خود این نهاد، از طریق دراختیارگذاشتن مبالغ ضرور از طرف بنیادهای رفاهی و خیریه و یا از طریق جمع‌آوری كمكهای مالی.
در این راستا واژه «داخ فرباند» به چه معنی است و چه تعدادی تا از آن در آلمان وجود دارد؟
«Dachverband»، اگر بخواهیم آن را ساده تعریف كنیم، به مفهوم «اتحادیه»، «فدراسیون» یا «انجمن سراسری» می‌باشد كه نمایندگی نهادهای خدمات اجتماعی فوق‌الذكر در سطح فدرال را برعهده دارد. در آلمان در سطح فدرال و سراسری اتحادیه های نهادهای خدمات اجتماعی زیر وجود دارد:
. AWO - Arbeiterwohlfahrt انجمن رفاه کارگران با جهت گیری سندیکایی و سوسیال دمکرات
. Diakonisches Werk اتحادیه سراسری انجمنهای خیریه متعلق به كلیسای پروتستان
. Caritas اتحادیه سراسری انجمنهای خیریه متعلق به كلیسای كاتولیك
. DPWV اتحایه سراسری انجمنهای بهزیستی‌ای كه در اتحادیه‌های دیگر جایی نمی‌گیرند
. اتحادیه سراسری انجمنهای خیریه یهودیان
. صلیب سرخ آلمان
این اتحادیه‌های فدرال كدام بخش از خدمات اجتماعی را می‌پوشانند؟ از چه طریقی تأمین مالی می‌شوند؟
ارگانهای نامبرده خدمات متعددی را ارائه می‌دهند، برای نمونه در زمینه كمك به سالمندان، كمك به معلولین، عرضه كمك و مشاوره به مهاجرین آلمانی‌تبار دوران مأخر [آمده از اروپای شرقی]، به بیكاران و دریافت‌كنندگان مساعدتهای اجتماعی، رسیدگی به شهروندان خارجی‌تبار مقیم آلمان، مشاوره در امور تربیتی، آسایشگاهها و استراحتگاهها، رسیدگی به معتادین و غیره. آنها خود را از راههای مختلفی تأمین مالی می‌كنند، برای مثال از منابع دولتی، كارمزدهای خدمات ارائه شده، منابع مالیات كلیسایی، حق عضویت، كمكهای مالی، وجوهی كه از جرایم نقدی (رانندگی، ...) در دسترس آنها قرار می‌گیرد و غیره.
ب ) در مورد مراکز مشاوره برای پناهجویان و مهاجرین
آیا عموماً «مشاوره اجتماعی» افراد نیز از وظایف نهادهای دولتی و آزاد ارائه كننده خدمات اجتماعی می‌باشد؟
آری، همانطور كه فوقاً نیز اشاره رفت، «مشاوره اجتماعی» [یعنی مشاوره در مورد اینكه چه حقوق و امكانات قانونی جهت دسترسی به خدمات اجتماعی وجود دارد] نیز در حالت كلی جزو وظایف نهادهای عرضه‌كننده خدمات اجتماعی می‌باشد. این امر از یك طرف در قانونهای نامبرده (قانون كمكهای اجتماعی فدرال، جلد 1 و 8) مقرر گردیده است و از طرفی دیگر از رسالت و وظایفی كه ارگانهای رفاهی و خیریه نامبرده برای خود قائل شده‌اند نیز استنتاج می‌شود.
بر طبق چه موازین قانونی مشاوره خارجیان و یا مهاجرین و پناهندگان انجام می‌گیرد؟
كار در زمینه امور خارجیان و مهاجرین برای نمونه از طریق وزارت كشور فدرال آلمان تاًمین مالی می‌شود. در قانون جدیدِ مهاجرت دست‌كم مشاوره و رسیدگی به امور مهاجرین جدید قانوناً به ثبت رسیده است. البته طبق این قانون حق قانونی قابل دعوی تنها برای شركت در كلاسهای زبان و انتگراسیون وجود دارد. مشاوره پناهندگان برای مثال در قانون ایالت نوردراین‌وستفالن پذیرش پناهندگان درج و مقرر گردیده است. دولت ایالتی نیمه هزینه‌هایی را كه در این راستا بوجود می‌آیند بر عهده می‌گیرد. این حمایت مالی البته داوطلبانه انجام می‌گیرد. این به این معنی است كه ارگانهای مشاوره عملاً هر سال باید نگران استمرار این حمایت مالی باشند.
چه تفاوتی بین مشاوره در زمینه‌های نامبرده و "مشاوره حقوقی" وجود دارد؟
ارگانهای مشاوره بر طبق «قانون مشاوره حقوقی» مجاز نیستند كه وظایف وكلا را برعهده بگیرند. اساساً این نهادها تنها نقش میانجی بین افراد مراجعه‌كننده از طرفی و ادارات دولتی و وكلا را از طرفی دیگر بر عهده دارند.
