|
نگاهی به کنگره دوم سکولار دمکرات های ایران در شهر بوخوم |
|
|
|
27 مرداد 1393 |
حنیف حیدرنژاد
روزهای نهم و دهم آگوست 2014 شهر بوخوم آلمان میزبان بیش از 150 نفر از سکولار دمکرات های ایران بود که دور هم جمع شده بودند.
به عنوان یک فعال حقوق بشر و فعال در امور پناهندگان و مهاجرین در این گردهم آئی شرکت کردم. شرکت کردم تا بعد از بیست سال دوری از تشکل های سیاسی ایرانیان، بشنوم و نظاره کنم. برخی از موارد مهم از نظر من در زیر می آیند:
نکات قوت و موارد اشتراک
گرد هم آئی اشخاصی با باورهای مختلف که حاضرند سخنان دیگر افرادی با نظرات متفاوت یا مخالف را بشنوند، به خودی خود برای جامعه ایرانیان، بویژه تشکل های سیاسی ایرانی، یک موفقیت است. بخشی از اشخاص شرکت کننده، یک حزب یا جریان سیاسی را نمایندگی می کردند.
شرکت کنندگان با زبان و فرمولبندی های مختلف بر نکاتی تاکید می کردند که نقطه مشترک این جمع به شمار می روند از جمله:
- تاکید و توافق بر سکولاریزم به معنی جدائی دین از سیاست. و نه مخالفت با دین و مذهب و اعتقادات شخصی. اعتقادات شخصی افراد مسئله ای شخصی است که باید به آن احترام گذاشت.
- تاکید و توافق بر دمکراسی به معنی پذیرش حاکمیت ملی و به عنوان شکل حکومت و وسیله ای برای تحقق خواسته های مردم. حکومتی بر آمده از اکثریت جامعه که مدافع حقوق اقلیت های جامعه و کشور هم می باشد.
- تاکید و توافق بر سکولاریزم به عنوان یک آلترناتیو در مقابل جمهوری اسلامی. منظور از آلترناتیو، نه به عنوان یک تشکل و سازمان یا حزب، که این جمع به چنان بلوغی نرسیده، بلکه تاکید بر اندیشه سکولاریزم به عنوان آلترناتیوی در مقابل همه اندیشه های ایدئولوژیک از مذهبی یا ناسیونالیستی گرفته تا انواع چپ و مارکسیستی آن می باشد. جامعه ایران بعد از تجربه ی نزدیک به چهار دهه حاکمیت مذهبی و پس از تجربه انواع سازمان های سیاسی با ایدئولوژی های مختلف که همگی خود را برترین و درست ترین ایدئولوژی می دانند، به چتری نیاز دارد که همه عقاید و دیدگاه ها بتوانند در زیر آن درعین مخالفت با هم، با بردباری و احترام به هم، با هم گفتگو کرده یا در موارد مشخصی با هم ائتلاف و همکاری کنند. سکولار دمکراسی می تواند آن چتر فراگیر باشد که همه مردم ایران با باورها و مذاهب و ملیت های مختلف را دور هم جمع کند.
- تاکید و توافق بر حاکمیت ملی، به عنوان اندیشه ای فرا حزبی و فرا سازمانی. با چنین اندیشه ای، یعنی با اصل قراردادن منافع مردم ایران، همه مردم ایران است که می توان وحدت ملی و تمامیت ارضی را نیز تضمین نمود. منافع ملی باید بر رفاه عمومی و عدالت اجتماعی و مشارکت عمومی استوار باشد.
- تاکید و توافق بر حاکمیت قانون و برابر بودن همه احاد ملت در مقابل قانون.
- تاکید و توافق بر اصل تفکیک قوای سه گانه.
- تاکید و توافق بر اصل احترام به آزادی دگراندیشان و مخالفان.
- تاکید و توافق بر اصل عدم تمرکز قدرت. تمرکز قدرت در شکل اداره سیاسی کشور و نیز تمرکز قدرت در دست یک فرد یا جمعی از افراد، زمینه ساز حاکمیت یک گروه یا یک قوم و ملت بر دیگر ملل ساکن در ایران خواهد شد. به باورِ بسیاری از شرکت کنندگان، فدرالیسم به معنی پخش و تقسیم قدرت، شکل مناسب اداره سیاسی برای آینده کشور ایران می باشد، وحدت و یک پارچگی کشور را تضمین می کند و زمینه ساز مشارکت مردم سراسر کشور در سرنوشت خود می باشد. بخشی از شرکت کنندگان بر سر استفاده از واژه ی فدرالیسم اختلاف نظر داشته و انواع دیگری از مشارکت مردم را پیشنهاد می کردند.
- همچنین قدرت فردی در مورد همه افرادی که در مصدر امور هستند باید محدود و تحت نظارت بوده و به لحاظ زمانی نیز باید محدود باشد.
- تاکید و توافق بر عبور از جمهوری اسلامی. این موضوع با فرمولبندی های مختلفی بیان می شد: انحلال، فروپاشی، سرنگونی و. .... افرادی نیز از نظریه تغییرات گام به گام (اصلاح طلبی از خارج نظام) دفاع کرده و بر انتخابات آزاد تاکید می کردند. در مقابلِ نظریه ی انتخابات آزاد، افرادی نیز از نظریه رفراندمِ زیر نظر نهادهای بین المللی دفاع می کردند.
فرمولی برای اتحاد در عمل
این جمع به فرمولی رسید و به آن پایبند ماند که اتحاد در عمل را تقویت می کند:
- بگذارید ببینیم نقاط اشتراکمان چیست و روی آن بحث و تبادل نظر کنیم.
- در مورد موارد اختلاف در این مرحله بحث نمی کنیم. هر فرد یا تشکل سیاسی، هویت و باورهای سیاسی یا اعتقادی خودش را حفظ کند. قصد و هدف ما اتحاد و یکپارچگی حزبی و تشکیلاتی نیست، بنابراین به اختلافاتی که با هم داریم دامن نمی زنیم.
- سعی بر اقناع یکدیگر نمی کنیم. مهم بیان نظر، گوش دادن به هم، طرح سوال و برخوردِ توام با احترام با یکدیگر است.
- نکته مهم در این مرحله، توافق کلی بر روی عام ترین موارد است. دعوا بر سر فرمول بندی یا واژه ها را می گذاریم برای مراحل بعدی.
- در مورد اصول مورد توافق مانند باور به انحلال و براندازی یا سرنگونی رژیم یا باور به اصلاح طلبی و ... شفاف حرف می زنیم. چیزی را پنهان نمی کنیم.
نقاط ضعف
- سازماندهی اجلاس، با وجود تلاش و زحمت دست اندرکاران و نیروهای داوطلب که خودش یک نقطه قوت است، می توانست دقیق تر و منظم تر باشد: آفیش یا تبلیغ محل اجلاس از ایستگاه مرکزی قطار تا محل اجلاس و حتی درب ورودی اجلاس وجود نداشت. (بعدا یک پلاکارد در بیرون سالن نصب شد)
- زمانبندی های اعلام شده برای سخنرانی ها اغلب رعایت نمی شد. برخی از صحبت های سخنرانان تکراری بود.
- اشکالات فنی: بلندگو ها بویژه در روز اول اشکال داشتند. فیلم های پخش شده بر روی دیوار کوچک بوده و نوشته ها قابل خواندن نبود و صدا به خوبی قابل فهم نبود.
یک مورد قابل تعمق
نقش اسماعیل نوری اعلا از پیش از برگزاری گرد هم آئی تا حین برگزاری آن و تا جمعبندی پایانی، بسیار برجسته بود. از نظر من این برجستگی، نوعی اتوریته ی پنهان را نشان می دهد. این اتوریته ی پنهان الزاما نباید تلاشی از سوی خود او باشد، بلکه می تواند حاصل پذیرش منفعل جمع در قبال توانمندی های او باشد. دلیل آن هرچه که باشد، چنین جمعی، بویژه جمه برنامه ریزان و سازمان دهندگان از همان آغاز باید بر نقش رهبری و تصمیم گیری جمعی تاکید کند. رهبری جمعی باید با تقسیم کار و تقسیم مسئولیت همراه بوده و از برجسته کردن یا برجسته شدن نقش یک فرد خاص جلوگیری کند.
جمعبندی
به باور من جمع حاضر با تمام ضعف ها، بهترین گزینه در بین گزینه های موجود در بین اپوزسیون خارج کشور است. اگرچه این جمع یک تشکل یک پارچه را نمایندگی نمی کند و هنوز نمی تواند داعیه آلترناتیوی داشته باشد، اما به عنوان محلی برای گردهم آئی باورها و تشکل های مختلف با وجود اختلافشان، و به عنوان محلی که دمکراسی در آن تمرین می شود و نیز به عنوان محلی برای اشاعه اندیشه ی سکولار دمکراسی یک تجربه مثبت و قابل پشتیبانی است.
این تجربه، تجربه ای نو و تازه است که مراحل اولیه خود را می گذراند. مرحله آشنائی و گفتگو با یکدیگر را تجربه می کند. تلاش دارد تا در عمل بر بی اعتمادی ها و شک و تر دیدها و پیشداوری ها غلبه کند. تلاش دارد تا حرف مخالف خود را گوش دهد و با احترام با آن برخورد کند. بعد از "شنیدن" یکدیگر، می توان امیدوار بود تا این جمع بتواند به تدریج به مرحله "گفتگو" با هم وارد شود. شاید در آن مرحله زمینه برای کار کارشناسانه بر روی پیشنویس یک قانون اساسی بر آمده از اندیشه سکولار دمکراسی نیز فراهم گردد.
حنیف حیدرنژاد
15.08.2014
http://www.hanifhidarnejad.com
|
