از 11 اکتبر سال 2011 سیستم اطلاعاتی ویزای شنگن (Visa-Informationssystems- VIS) بطور رسمی به راه انداخته شد.  هدف اعلام شده راحت و سریع تر کردن مراحل صدور ویزا و جلوگیری از سوء استفاده از آن اعلام شده است. در واقع هدف اصلی جلوگیری از ورود غیر قانونی افراد به این اتحادیه می باشد.

در حال حاضر کشورهای زیر در آفریقای شمالی بطور کامل به این سیستم وصل می باشند: مصر، الجزایر، لیبی، موریتانی، مراکش و تونس. پس از بر طرف شدن مشکلات فنی قرار است در گام بعدی و آنگونه که گفته شده بزودی، کشورهای خاورمیانه و منطقه خلیج فارس، از جمله ایران نیز بطور کامل به این سیستم متصل شوند. (تکمیل گردید، 20.01.2013: از پائیز سال 2012 تقریبا تمام سفارتخانه های اتحادیه اروپا در ایران نیز از متقاضیان ویزا اثر انگشت می گیرند.)

سالانه بیش از 13 میلیون (سهم آلمان تقریبا دو ملییون) ویزای شنگن از سوی کشورهای اتحادیه اروپا صادر می شود که کنترل آن و اطمینان از بازگشت افراد به کشورشان و اطمینان از اینکه فردی بطور همزمان از دو کشور عضو ویزا دریافت نکرده باشد روش و سیستم جدیدی را طلب می کند.

برای آنکه پاس حاوی ویزای شنگن از افرادی غیر از دارنده ویزا مورد استفاده قرار نگیرد صدور ویزا به این ترتیب خواهد بود:

- در کنسولگری و یا سفارتخانه های کشورهای اتحادیه اروپا به هنگام صدور ویزا از افراد اثر ده انگشت آنها بر یک دستگاه الکترونیک ثبت خواهد شد
- از افراد یک قطعه عکس گرفته خواهد شد
- مشخصات عکس و اثرانگشت به همراه اطلاعات دیگری از جمله موارد زیر بطور الکترونیک در ویزا ذخیره خواهد شد: نام و نام خانوادگی، تاریخ تولد، محل تولد، جنسیت، ملیت، شغل، تحصیلات، نوع ویزا، مدت ویزا، مدت اعتبار ویزا، محل های مورد نظر برای اقامت و مسافرت در طول اقامت در اتحادیه اروپا، تاریخ مسافرت.
- در مسافرت های گروهی یا مسافرت به همراه همسر و بچه ی بالای 12 سال نیز ویزای جداگانه( با همان مشخصات فوق) صادر خواهد شد.
این مشخصات برای پنج سال در بانک اطلاعاتی شنگن باقی خواهد ماند و در صورت صدور ویزا در مدت پنج سال، نیاز به گرفتن عکس و اثر انگشت جدید نمی باشد.

سیستم جدید امکان کنترل بالا و تبادل اطلاعات بین کشورهای عضو را در سریعترین زمان ممکن ایجاد کرده و به پلیس مرزی این امکان را می دهد تا در کنترل پاس با گرفتن اثر انگشت نسبت به درست بودن ویزا و اینکه ویزا متعلق به دارنده آن می باشد، اطمینان حاصل کند.

همچنین در صورتی که فردی ویزای شنگن گرفته و در یک کشور دیگر اتحادیه اروپا درخواست پناهندگی دهد، اداره امور پناهندگی در کشورهای عضو اتحادیه امکان دسترسی به این بانک اطلاعاتی و کنترل نام و مشخصات و اثر انگشت آن فرد را داشته و مشخص خواهد شد که آیا او قبلا از طریق سفارتخانه ی کشور دیگری درخواست ویزا داده است یا نه. 

از سال 2003 کشورهای اتحادیه اروپا توافق کردند تا یک بانک اطلاعاتی برای ثبت مشخصات افرادی که ویزای شنگن دریافت می کنند ایجاد شود که مرکز آن در شهر استراسبورگ فرانسه می باشد. راه اندازی این سیستم به دلایل فنی در سال 2009 به طور کامل ممکن نشد. هزینه این طرح تاکنون 135 میلیون یورو بوده که برآورد می شود تا پایان به 200 میلیون یورو برسد. اما نهایتا تا پایان سال 2013 همه سفارتخانه ها و کنسولگری های همه کشورهای اتحادیه اروپا در تمام کشورهای جهان باید تحت پوشش کامل و بی نقص این سیستم قرار گرفته باشند.


حنیف حیدرنژاد، مددکار اجتماعی و مشاور در امور پناهندگی و مهاجرین

منابع:
اطلاعات خلاصه و کلی در باره سیستم اطلاعاتی ویزای شنگن از سوی پارلمان اروپا

متن کامل مصوبه پارلمان اروپا در باره سیستم اطلاعاتی ویزای شنگن و تبادل اطلاعات بین کشورهای اتحادیه اروپا

یک بروشر اطلاعاتی برای مراجعین به سفارتخانه ها در باره چگونگی به اجرا درآمدن سیستم اطلاعاتی ویزای شنگن


عکس: گوگل